މަލާބާރުކަރަ
ކިޔާފައިވާ ޢަދަދު: 4806މޫސާ ޝަރީފް، ދުންފިނިގެ، ލ. މާވަށް
މި މަޒުމޫނުގައި އަޅުގަނޑު ބަލައިލައިފައިވާނީ އުތުރުކަރައިގެ މަލާބާރުގެ މައްޗަށެވެ. އެގޮތުން އުތުރުކަރައަކީ ކޮބައިކަމާއި، މަލާބާރު އައްސޭރި އަކީ ކޮބައިކަމާއި، މަލާބާރަކީ ކޮބައިކަމާއި، މަލާބާރީންނަކީ ކޮންބައެއްކަމުގެ މައްޗަށް ބަލައިލާފައިވާނެއެވެ. އަދި މަލާބާރުންނާއި ދިވެހިންނާއި އޮތް ގޮޅުމުގެ މައްޗަށްވެސް ބަލާލައިފައިވާނެއެވެ.
އޭރުގެ ފަތްފުށްތަކުން (6)
ކިޔާފައިވާ ޢަދަދު: 3988ފުރަތަމަ ޖުމްހޫރިއްޔަތުގެ ފެށުމާއި ނިމުން
އަޙްމަދު ޝަފީޤު
މިއީ، “ނޫރު” މަޖައްލާގެ ފުރަތަމަ ޢަދަދު (ޖެނުއަރީ 1992) ގައި ހ. ޝަފީޤުގޭ އަލްފާޟިލް އަޙްމަދު ޝަފީޤު ލިޔުއްވާފައިވާ ލިޔުމެކެވެ. އަޙްމަދު ޝަފީޤަކީ، ރާއްޖޭގެ ތާރީޚާބެހޭ ގިނަ ލިޔުންތަކެއް ލިޔުއްވާފައިވާ ބޭފުޅެކެވެ. އަޙްމަދު ޝަފީޤަށް ވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތާރީޚަށް ޚިދުމަތް ކުރެއްވުމުގެ ރޮނގުން އާންމު ޚިދުމަތުގެ ހިތްވަރުގެ ދިނުމުގެ އިނާމު 1980 ވަނަ އަހަރު، އަދިމިނިވަން 25 ގެ އާންމު ޚިދުމަތުގެ އިނާމު 1990 ވަނަ އަހަރު، ނިޝާން މުލީގޭ ޝަރަފުގެ ޢިއްޒަތް (ނ.މ.ޝ.ޢ) 2011 ލިބިވަޑައިގެންފައެވެ.
ގައުމާތުގޭ ޢީސާފުޅު ކަލޭގެފާނުގެ ޢާއިލާ
ކިޔާފައިވާ ޢަދަދު: 6281ޢަބުދުﷲ ޙިލްމީ
ގައުމާތުގޭ ޢީސާފުޅު ކަލޭގެފާނަކީ، އައްޑުއަތޮޅު މީދޫ އަލްޤާޟީ މުޙައްމަދު ޝަމްސުއްދީން ފަނޑިޔާރު ތަކުރުފާނުގެ، އަލްޤާޟީ ޙުސައިން ޤުޠުބުއްދީނުގެ، އަލްވަޒީރުލް ކަބީރު މުޙައްމަދު ބޮޑުފުތް ތަކުރުފާނުގެ، މީދޫ ގެދަރު އާމިނާ މަނިކުފާނުގެ، ޢާއިޝާފާނުގެ، އައިސާބީގެދަރު ޚަދީޖާފާނު(ޚަދީޖާމަނިކެ)ގެ، ޢަލިމަނިކުފާނު(ހުޅުދޫ ރަހާ)ގެ، ޢީސާފުޅު ކަލޭގެފާނެވެ. ކަލޭގެފާނު ކަން ދެއްވުމުގެކުރިން އޭނާ މަޝްހޫރުވެފައި ވަނީ ގައުމާތުގޭ ޢީސާފުޅުގެ ނަމުންނެވެ.
އަބޫބަކުރު ފަނޑިޔާރު ތަކުރުފާނު
ކިޔާފައިވާ ޢަދަދު: 6745ޢަބުދުﷲ ޙިލްމީ
ދިވެހިތާރީޚުގެ ކަޅު އަނދިރި ޞަފުޙާތަކެއްކަމަށްވާ ޕޯޗްގީޒު އަނދިރިއަނދިރީންގެ އަނިޔާވެރި ސަތާރަ އަހަރުގެތެރޭ ޙައްޤާއި ބާޠިލް އޮޅުވައިލައި މީސްތަކުންގެ ޢަޤީދާ އިތުރަށް ބަލިކަށިކޮށްލުމަށް މަސައްކަތްތަކެއް ކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ތަނަވަސްވެގެން ދިޔަ އެންމެބޮޑު ސަބަބަކީ އޭރު ރާއްޖޭގެ ޢިލްމީޙާލަތު އޮތް ގޮތެވެ. އެފަހަރުގެ ނުލަފާ ޖައްބާރު އަދި ބިރުވެރިކަމެއްގެތެރޭ އަނދިރިވެ، ވާނުވާ ނޭނގިފައިވާ ދިވެހި އިސްލާމީޖައްވަށް އަލިކަން ގެނެސްދެއްވުމަށް މަތިވެރި ﷲ މެދުވެރިކުރެއްވި ދިވެހިންގެފަޚުރުވެރި ބަޠަލުކަމަށްވާ ޣާޒީ ރަދުންގެ ރަސްކަމަށް ފެށުނުއިރު ރާއްޖެ ވެއްޓިފައި އޮތް ވަޅުގަނޑުގެ ފުންކަން ދިވެހިތާރީޚުގެ ޞަފުޙާތަކުން ރަނގަޅަށްއެނގެއެވެ.
ދިވެހި ތާރީޚުގެ ޞަފްޙާތަކުން
ކިޔާފައިވާ ޢަދަދު: 7600މަޑަވެލީ ޢަލީ ނަޞީރު
އަޅުގަނޑުގެ މި ބަޔާނުގައި ބަލައިލައިފައި މި ވަނީ، ސެޕްޓެމްބަރ 24، 2012 މިވަނަ ތާރީޚުގައި “ލިޔުންތެރިންގެ ގުޅުމަށް” އަޕްލޯޑް ކޮށްފައިވާ (އެ ސައިޓްގައި ޝާއިޢުކޮށްފައިވާ) “ވާދޫ ގައްދަޑު މަނިކުފާނު” މި ސުރުޚީގެ ދަށުން ޢަބްދުﷲ ޙިލްމީ ލިޔުއްވައިފައިވާ ލިޔުއްވުމަކަށެވެ.
ތާރީޚީ ފުލޯކު
ކިޔާފައިވާ ޢަދަދު: 5174މަޑަވެލީ ޢަލީ ނަސީރު
މީލާދީން 1153 ވަނަ އަހަރު ރާއްޖެ އިސްލާވީއިރު، ރާއްޖޭގައި ހުރި އެންމެ ބޮޑު “އެދުރުގެ” ހުރީ މާލެއަތޮޅު ކާށިދޫގަ އެވެ. މިޒަމާނުގެ ގޮތުން ނަމަ އެއީ ޔުނިވަރުސިޓީ އެކެވެ. އެތަނުން ކިޔައިދެނީ ބުދުދީނެވެ. އިސްކޮށްތިބެނީ، ރަތްލާޖެހި ބޮޑެތި ހާމުދުރުންނެވެ. އެއީ އެދީނުގެ ދަންނަބޭކަލުންނެވެ. ނުވަތަ ފިލޯސަފަރުންނެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ، ލޯކަލްކައުންސިލުގެ ނިޒާމު (9)
ކިޔާފައިވާ ޢަދަދު: 5724މަޑަވެލީ ޢަލީ ނަސީރު
(20 އޮކްޓޯބަރ 2012 (ހޮނިހިރު) ގުޅޭ)
(1) ކުރީގެ ބަޔާނެއްގައި އަޅުގަނޑު ލިޔެފައިވާނީ އަތޮޅުކޮމިޓީގެ އިންތިޚާބު 1970 ވަނަ އަހަރު ބޭއްވިއިރު އަތޮޅުވެރިޔާ ގައްދޫ ޙުސައިން މަނިކު “ގައްދޫ މަގުދޮންފުތުގެ މައްސަލާގައި” އަތޮޅުވެރިކަމުން ވަކުރައްވާފައިވާ ކަމަށެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެއީ މަޢޫލޫމާތުގެ ކުށެކެވެ. ރަނގަޅުގޮތަކީ، ހުސައިން މަނިކު އަތޮޅުވެރިކަމުގެ މަޤާމުން ވަކިވީ ހަވަރުތިނަދޫ އަތިރީގޭ މޫސާ ފަތުޙީ އިންތިޚާބުވުމާއި ގުޅިގެންނެވެ. ހުސައިން މަނިކުވެސް ކުރިމަތިލެއްވިއެވެ. ވުމާއެކު، މިއިޞްލާޙް ދަންނަވާލީ އެވެ.
(2) ހަވަނަ ބަޔާނެއްގައި ނިމުނީ ލިޔެވިފައި އެވަނީ އޮޅުމަކުންނެވެ.
(20 އޮކްޓޯބަރ 2012 (ހޮނިހިރު) ގުޅޭ)
(1) ކުރީގެ ބަޔާނެއްގައި އަޅުގަނޑު ލިޔެފައިވާނީ އަތޮޅުކޮމިޓީގެ އިންތިޚާބު 1970 ވަނަ އަހަރު ބޭއްވިއިރު އަތޮޅުވެރިޔާ ގައްދޫ ޙުސައިން މަނިކު “ގައްދޫ މަގުދޮންފުތުގެ މައްސަލާގައި” އަތޮޅުވެރިކަމުން ވަކުރައްވާފައިވާ ކަމަށެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެއީ މަޢޫލޫމާތުގެ ކުށެކެވެ. ރަނގަޅުގޮތަކީ، ހުސައިން މަނިކު އަތޮޅުވެރިކަމުގެ މަޤާމުން ވަކިވީ ހަވަރުތިނަދޫ އަތިރީގޭ މޫސާ ފަތުޙީ އިންތިޚާބުވުމާއި ގުޅިގެންނެވެ. ހުސައިން މަނިކުވެސް ކުރިމަތިލެއްވިއެވެ. ވުމާއެކު، މިއިޞްލާޙް ދަންނަވާލީ އެވެ.
(2) ހަވަނަ ބަޔާނެއްގައި ނިމުނީ ލިޔެވިފައި އެވަނީ އޮޅުމަކުންނެވެ.
އެދުވަސްވަރު ހިނގައިފައިވާ ނުރަނގަނޅު އެތައް ކަމެއްގެ ތެރެއިން ބައެއް ކަންކަން “ހަތްވަނަބައިގައި” ލިޔެފައި ވާނެ އެވެ. އެހެންނަމަވެސް އަދި އޭގެ އިތުރަށް ވެސް ބައެއް ވާހަކަތައް ލިޔެލަން އެބަ ޖެހެ އެވެ. މި ވާހަކަތައް ވިދާޅުވާން ނުވަތަ އަޑުއައްސަވައިލައްވަން އެހާ ފަސޭހަފުޅު ނޫންކަމަށް ވިއަސް، މިއީ ހަމަ ހިނގައިފައިހުރި ކަންކަމެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ، ލޯކަލްކައުންސިލުގެ ނިޒާމު (8)
ކިޔާފައިވާ ޢަދަދު: 5543މަޑަވެލީ ޢަލީ ނަސީރު
(30 ސެޕްޓެމްބަރ 2012 (އާދީއްތަ) ގުޅޭ)
ކުރިންވެސް ފާހަގަކޮށްފައިވާނެ ފަދައިން، ވޯޓްގެ ކަންކަން ނިމުމާއެކު، ދެން ފެށެނީ، ބަދަލުހިފުމުގެ ދައުރެކެވެ. އެކަމުގެ ސަބަބުން އެ ނިޒާމުދެކެ، ރައްޔިތުން ފޫހިވާން ފެށީ އެވެ. ބަދަލުހިފުމުގެ ކިތައްމެ ޙާދިޘާއެއް އެދުވަސްވަރު ހިނގައިފައި ވިޔަސް އެހުރިހާ ޙާދިސާތައް ގެނެސް ދިނުމަކީ، އެހާ ފަސޭހަކަމެއް ނޫންކަމަށްވާތީ، އަޅުގަނޑު ބަލައިލާނީ، ދެތިން ޙާދިސާއެއްގެ މައްޗަށެވެ. އެހެންނަމަވެސް އޭގެ ކުރިން އަދި އެހެން ކަމަކަށް ބަލައިލާން އެބަ ޖެހެ އެވެ. އެކަމަކީ، އެދުވަސްވަރު، އަތޮޅުވެރިކަން ބަދަލުވުމާ ގުޅިފައިވާ ކަމެކެވެ.
ކިޔާނޭނަމެއް ނޭނގުނު ވާހަކައެއް
ކިޔާފައިވާ ޢަދަދު: 6248ޢަބުދުﷲ ޙިލްމީ
17 ސެޕްޓެމްބަރ 1891 ގައި ދުނިޔޭގެ އަލިކަން ދެކެވަޑައިގަތް، މުޙައްމަދު އިސްމާޢީލް ދީދީ އަވަހާރަވީ، 26 މާޗް 1970 ގައި ސިލޯނުގައެވެ.
އިންސާނީ ދަރިދަރިކޮޅާއި ޢާއިލާތައްހޯދައި ބެލުމަކީ އެކަމަށްޝައުޤުވެރިވާ ބަޔަކު ކުރާކަމެކެވެ. މިއީ ގިނަ ޙާލަތްތަކުގައި ބޭނުންތެރިކަމަކަށް ވާއިރު މިފަދަ މަސައްކަތެއްކުރާ ބަޔަކަށް ލާޒިމްކަންކަމެއް ހުރެއެވެ. އޭގެތެރޭ ހޯދުނުއެއްޗެއް ރައްކައުތެރިކަމާއެކު ބެލެހެއްޓުމާއި ތިމާފިޔަވައި އަނެކުންނަށްވެސް އޭގެ ބޭނުމެއް ޖެހިދާނެކަމަށްޓަކައި އެހޯދުނުއެއްޗެއް އަނެކުންނަށްވެސް ރައްދުކޮށްދިނުން ހިމެނެއެވެ.
އޭރުގެ ފަތްފުށްތަކުން……(2)
ކިޔާފައިވާ ޢަދަދު: 3985ދިވެހި – އިނގިރޭސި އެގްރީމެންޓް
މުޙައްމަދު އިސްމާޢީލް (ރަޙިމަހުﷲ) ، ހ. މީރުބަހުރުގެ
މި ލިޔުމަކީ، މާލޭގައި 1960ގެ ކުރީކޮޅު ނެރެންފެށި “ފަތިސް” ނޫހުގެ 3 ވަނަ އަހަރީ ނަންބަރު (1 އޮކްޓޯބަރ 1963) ގައި އަލްފާޟިލް އަލްމަރްޙޫމް މުޙައްމަދު އިސްމާޢީލް (މުޙައްމަދު އިސްމާޢީލް ދީދީ) ހ.މީރުބަހުރުގެ، ލިޔުއްވާފައިވާ މަޒުމޫނެކެވެ. މުޙައްމަދު އިސްމާޢީލް ދީދީ ނުވަތަ ދިވެހި އަދަބީ ދުނިޔޭގައި މަޝްހޫރު “ދޮންތުއްކަލާ” އަކީ، ގިނަ ލިޔުންތަކެއް ހަދިޔާކުރައްވާފައިވާ ބޭފުޅެކެވެ. ޚާއްޞަ ގޮތެއްގައި ތާރީޚީ ލިޔުންތަކާއި ފޮތްތައް ލިޔުއްވައިފައިވެއެވެ. ރާއްޖޭގެ ނޫސްވެރިކަމަށް 50 އަހަރު ފުރުމުގެ މުނާސަބަތުގައި ދައުލަތުން “ދިވެހި ނޫސްވެރިކަމުގެ މުއައްސިސުން” ޝަރަފު އެރުވި 5 ބޭފުޅުންތެރޭގައި މުޙައްމަދު އިސްމާޢީލް ދީދީ ހިމެނިވަޑައިގެންފައިވެއެވެ.
17 ސެޕްޓެމްބަރ 1891 ގައި ދުނިޔޭގެ އަލިކަން ދެކެވަޑައިގަތް، މުޙައްމަދު އިސްމާޢީލް ދީދީ އަވަހާރަވީ، 26 މާޗް 1970 ގައި ސިލޯނުގައެވެ.